Hac Ne Zaman ve Nasıl Yapılır
İslam’da Müslümanlara farz kılınan Hac ibadeti, kutsal kabul edilen toprakların ziyaret edilmesidir. Kelime anlamı olarak hac, yönelmek ve ziyaret etmek anlamına gelir. Maddi imkanları el veren her Müslüman, hayatında bir kere dahi olsa kutsal bölgeleri ziyaret ederek hac görevini yerine getirmelidir. Kabe, Arafat ve Mina bölgelerine ziyaret yaparak, bu bölgelerde bazı dini görevlerini yerine getirmek suretiyle yapılan ibadete hac denilir. Hac ibadetini yerine getirirken, bazı zaman ve yerde yapılan ibadetlere ise menasık adı verilir. Hac Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?
Hac ibadeti için Müslümanları Kabe’ye davet eden Hz. İbrahim peygamberdir. Hac ile ilgili ibadetler Hz. Adem’e kadar uzanıyor olsa da Kur’an-ı Kerim’de Kabe’nin Hz. İbrahim ve Hz. İsmail tarafından yeniden inşa edilmesi ile ilgili olaylarda mevcuttur. Hac suresinde geçen ayetlere göre insanlar hac ibadetini yerine getirmektedirler. Hac ibadeti ne zaman yapılır?, Haccın farzları nelerdir? gibi sorular hacca gitmek isteyenlerin sık sık araştırdığı konular arasındadır.
Hac Ne Zaman Yapılır Rükünleri Nelerdir
Hac ibadeti, hicri takvim esas alınarak yerine getirilir. Diyanet tarafından belirtilen hac ayları, şevval ve zilkade aylarının tamamı ile zilhicce ayının ilk 10 günü olarak belirtilmiştir. Bu aylara hac ayları denilmesinin sebebi, haccın şartından biri ihrama girmenin şevval ayından itibaren yapılmasıdır. Bu zaman aralığında ihrama girilmesinin yanı sıra hac ibadetinin iki temel rüknü yerine getirilir. Bunlardan biri Zilhicce ayının 9. günü öğle vakti ile 10. günü fecr-i sadık arasında yapılan Arafat vakfesini yerine getiren Müslümanların haccı uygun şekilde yerine getirilmiş olur. Hac ibadetinin diğer rüknü ise ziyaret tavafının kurban bayramı ile beraber yapılmasıdır.
Hz. Peygamber Efendimiz’in (S.A.V) “Allah’ım onu bana kolaylaştır” dediği tek ibadet olan haccın faziletleri çok büyüktür. Sevgili Peygamber Efendimiz’in doğup büyüdüğü, İslam dininin temellerinin atılıp, cihana yayıldığı kutsal toprakları ziyaret etmek manevi açıdan çok kuvvetli duygular yaşanır. Kutsal toprakların ziyaret edilmesiyle Müslümanlar kendisini Allah’a çok daha yakın hisseder. Allah rızası için hac görevini yerine getiren ve insanlara kötülük etmekten kaçınan kişilerin pek çok günahı hac ibadeti ile bağışlanır. Bu konu ile ilgili Peygamber Efendimiz (S.A.V) şöyle buyurmaktadır;
Kimler Hac Yapmalı Hac Kimlere Farz
Her Müslüman, maddi imkanları el verdiği sürece hac ibadetini yerine getirmesi şarttır. Bu ibadetin gerçekleşmesi için üç temel kural vardır. Bunlar, kıran, ifrad ve temettü şeklindedir. Bunlardan ifrad haccı, umre olmaksızın hac menasikini yerine getirmek suretiyle gerçekleşir. Temettü haccı ise umrenin yapılması yerine getirilir. Umre ibadetinin yerine getirilmesiyle ihramdan çıkılır ve sonraki günlerde ise tekrar hac ibadetini yerine getirmek için ihrama girilir ve hac menasiki yapılır.
Kıran haccında ihrama girme aşamasında hem hem hac için hem de umre için niyet edilmektedir. Bu sayede ihram ile iki ibadette yerine getirilmektedir. Temettü haccı ve kıran haccı yapan hacı adaylarının şükür kurbanı kesmeleri vacip kılınır. İfrad haccı yapanların ise bu kurbanı kesmesi şart değildir. Bu hac ibadetlerinin hangisinin yapılmasının daha faziletli olduğu konusunda mezheplere göre farklılıklar bulunur. Bu nedenle Peygamber Efendimiz’in (S.A.V) yapmış olduğu hac şeklini örnek almakta fayda vardır.
Hac Kimlere Farz Kılınmış
Müslümanların hac ibadetini yerine getirmesi için bir takım şartları karşılıyor olması gerekir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür;
Müslüman Olmak
Müslüman olmayan bir kişinin İslamiyet’in buyruklarını yerine getirmesinden önce iman etmesi gerekir. Aksi halde ibadetleri kabul olmaz.
Akli Dengesinin Yerinde Olması
Bir kişinin dini görevlerini ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi için akli dengesinin yerinde olması şarttır. Akli dengesi yerinde olmayan bir kimsenin dini sorumluluklarını yerine getirme şartı yoktur.
Buluğ Çağında Olmak
Buluğ çağında olmayan bir kimse için dini görevler açısında bir sorumluluk yoktur. Buluğ çağına gelmemiş yani çocuk yaşında olan kişi hac yaparsa, buluğ çağına geldikten sonra da hac ibadetini yerine getirmekle yükümlü olur.
Özgür Olmak
Esir veya mapusta olan bir kimsenin, özgürlüğünü kazanana kadar hac farz değildir.
Maddi İmkanları Yerinde Olmak
Zorunlu ihtiyaçlar dışında hacca gidip gelecek kadar maddi güce sahip olmak gerekir.
Sağlıklı Olmak
Hac ibadetinin bir kimseye farz kılınması için o kişinin fiziksel olarak ibadetini yerine getirebilecek güçte olması gerekir. Hac ibadetini bedenen yerine getiremeyecek düzeyde hasta olan kişi, hac yapmakla yükümlü değildir. Fakat hac ibadetinin yaşlılığa bırakılmaması ve genç yaştayken yerine getirilmesi gerekir.
Yol Güvenliğinin Olması
Bir kimseye haccın farz olabilmesi için yol güvenliğinin olması gerekir.
Haccın Farz Olduğunu Bilmek ve Kabul Etmek
Müslüman olmayan bir toplumda yaşamını sürdüren ve haccın farz olduğunu bilmeyen bir kişi, haccın farz olduğunu öğrenene kadar hac kendisine farz olmaz.
Haccın Vaktine Yetişmek
Bir Müslüman’a haccın farz olması için haccın yapılacağı vakte yetişmiş olması gerekir.
Kadınların Güvenliğinin Olması
Hanefi ve hanbeli mezheplerine göre bir kadının hac ibadetini yerine getirebilmesi için can, mal ve namus güvenliğinin sağlanmış olması gerekir. Hacca giden kadına refakat edecek kişinin eşi ve mahreminin olması güvenliği açısından önemlidir.
Eşi Vefat Eden veya Eşinden Boşanan Kadının İddet Süresinin Dolmuş Olması
Eşi vefat eden veya eşinden boşanmış olan bir kadına haccın farz olması için iddet süresinin yani 4 ay 10 günlük sürenin tamamlanması gerekir.
Hac Ne Zaman ve Nasıl Yapılır? Bu şartların yerine gelmesi halinde her Müslüman hac ibadetini yerine getirebilir. Haccın, Müslümanlara büyük sevabı olup, pek çok faziletten de nasiplenir. İmkanı olan Müslümanlar, hac ibadeti ile birlik ve beraberlik içerisinde ibadet ederler.